Ổ cứng là một bộ phận quan trọng của máy tính và rất nhạy cảm với các tác nhân khác nhau nên rất dễ dẫn tới tình trạng hư hỏng ổ cứng. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng, việc hư hỏng ổ cứng thường chia thành hai dạng. Đó là hư hỏng do lỗi vật lý và lỗi logic.
1.Hư hỏng ổ cứng lỗi vật lý
Một loạt các hư hỏng ổ cứng có thể xảy ra và làm cho ổ cứng mất dữ liệu, trong đó có thể do lỗi của con người hoặc do thiên tai như bão, động đất, lũ lụt,….Đĩa CD-ROM có bề mặt kim loại bị chứa các vết xước khi bị tác động do nguyên nhân nào đó. Ổ cứng có thể chịu được một số hư hại về cơ khí, chẳng hạn như treo đầu hay lỗi động cơ,…Thiệt hại về vật lý luôn luôn gây ra ít nhất mất mát một số dữ liệu, và trong nhiều trường hợp, các cấu trúc logic của hệ thống tập tin bị hư hỏng. Bất kỳ thiệt hại nào đều được phải xử lý trước quá muộn, vì càng để lâu mà không tiến hành các biện pháp cứu dữ liệu thì khả năng cứu được càng thấp.
Hầu hết các hư hỏng ổ cứng lỗi vật lý thường khó có thể sửa chữa hoặc không thể cứu vãn được. Ví dụ, mở một ổ đĩa cứng trong một môi trường bình thường có thể cho phép bụi trong không khí bám vào đĩa cứng và chính các hạt bụi này có thể làm kẹt giữa đĩa và đầu đọc/ghi, khiến đầu đọc/ghi bị treo và làm cho hư hỏng ổ đĩa nặng hơn, do đó làm tổ hại đến quá trình phục hồi. Hơn nữa, người sửa chữa ổ cứng nếu không có trình độ chuyên môn cần thiết thì cũng có thể không cứu được dữ liệu khi ổ cứng hư hỏng mà còn làm cho tình trạng tồi tệ hơn. Do đó, bạn cần tìm hiểu người thợ sửa chữa, hay công ty phục hồi dữ liệu ổ cứng về tay nghề hay sự uy tín trước khi trao ổ cứng của bạn cho họ.
- Kỹ thuật phục hồi
Phục hồi dữ liệu từ các phần cứng bị hư hỏng có thể liên quan đến nhiều kỹ thuật. Một số thiệt hại có thể được sửa chữa bằng cách thay thế các bộ phận trong ổ cứng. Chỉ riêng điều này có thể làm cho đĩa cứng có thể sử dụng, nhưng có thể vẫn còn hư hỏng ổ cứng do lỗi logic. Một quy trình tạo ảnh đĩa chuyên được sử dụng để khôi phục lại tất cả các bit có thể đọc được từ bề mặt. Một khi hình ảnh này được lưu lại trên một phương tiện đáng tin cậy, hình ảnh có thể được phân tích một cách an toàn đối với hư hỏng ổ cứng do lỗi vật lý và có thể sẽ cho phép nhiều hệ thống tập tin gốc được xây dựng lại.
- Sửa chữa phần cứng
Một quan niệm sai lầm phổ biến là khi hư hỏng mạch in (PCB) có thể thay thế và phục hồi đơn giản bằng một PCB giống như loại cũ từ một ổ cứng không bị hỏng. Trong khi điều này có thể làm việc trong trường hợp hiếm hoi trên các ổ đĩa cứng được sản xuất trước năm 2003, nó sẽ không làm việc trên các ổ đĩa mới sản xuất sau đó. Hư hỏng ổ cứng do phần cứng trong từng trường hợp có thể sửa hoặc thay thế bộ phận khác.
2.Hư hỏng ổ cứng lỗi logic
Hư hỏng ổ cứng do lỗi logic gây ra đề cập đến những tình huống trong đó các lỗi không phải là nguyên nhân xuất phát từ phần cứng hay phần mềm đòi hỏi các giải pháp cần thiết.
- Phân vùng ổ cứng và hệ thống tập tin, phương tiện bị lỗi
Trong một số trường hợp, dữ liệu trên một ổ đĩa cứng có thể được đọc do hư hỏng của của các bảng phân vùng hoặc hệ thống tập tin, hoặc lỗi của phương tiện. Trong đa số các trường hợp, ít nhất là một phần của dữ liệu ban đầu có thể được phục hồi bằng cách sửa chữa bảng phân vùng ổ cứng hoặc hệ thống tập tin bị hư hỏng bằng việc sử dụng phần mềm phục hồi dữ liệu chuyên nghiệp như Testdisk hoặc M3 RAW Drive Recovery có thể giúp thiết bị phương tiện khắc phục lỗi hay hình ảnh dữ liệu thô và bảng phân vùng, hệ thống tập tin hư hại. Đây cách khắc phục hư hỏng ổ cứng dành cho những người không có chuyên môn về ổ cứng cũng có thể thực hiện được. Đôi khi dữ liệu có thể được phục hồi bằng cách sử dụng các phương pháp và công cụ tương đối đơn giản, trường hợp nghiêm trọng hơn có thể yêu cầu sự can thiệp của các chuyên gia, đặc biệt khi việc khôi phục sự hư hỏng phải sử dụng đến kiến thức về cấu trúc của chúng.
- Ghi đè dữ liệu
Sau khi dữ liệu đã bị ghi đè trên một ổ đĩa cứng, nó thường được giả định rằng các dữ liệu trước đó là không còn có thể phục hồi. Năm 1996, Peter Gutmann là một nhà khoa học máy tính trình bày một bài báo về vấn đề ghi đè dữ liệu có thể được phục hồi thông qua việc sử dụng kính hiển vi lực từ. Năm 2001, ông đã trình bày một bài báo khác về một chủ đề tương tự. Nhưng sau đó có nhiều phản hồi về việc vấn đề mà ông nêu là thiếu khả thi và việc ghi đè dữ liệu lên dữ liệu là không thể khôi phục được.
Ổ cứng trạng thái rắn SSD ghi đè dữ liệu khác với ổ cứng HDD, và ổ SSD thường khôi phục dữ liệu dễ dàng hơn. Hầu hết các ổ SSD sử dụng bộ nhớ flash để lưu dữ liệu trong đó, tham chiếu bởi các địa chỉ khối logic (LBA) được quản lý bởi các lớp đèn flash (FTL). Khi FTL sửa đổi một khu vực của việc ghi các dữ liệu mới vào một vị trí khác và cập nhật vị trí ghi các dữ liệu mới xuất hiện ở mục tiêu LBA. Điều này làm cho việc phục hồi dữ liệu đơn giản hơn.
Hư hỏng ổ cứng trong quá trình sử dụng ổ cứng là điều không thể tránh khỏi, bạn cần biết được rằng ổ cứng của mình hỏng do nguyên nhân nào thì mới có thể tiến hành xử lý một cách hợp lý.
